Steckt in jedem von uns ein kleiner Despot? Dieser Beitrag versucht, diese Frage aufzuklären, auch mit Hilfe eines Philosophen aus der Zeit des aufgeklärten Despotismus‘.

Despotismus

Ìn jedem Mansch stackt villicht e kleine Despot. Ìn dare Corona-Krise-Zitt komme jedefàlls e Hüffe zum Vorschin. Üsser de klàssische Diktàtore un Autokràte, wo druf versasse sìn, àlli Màcht uf ìhri „großàrtig“ Person ze konzentriere, gìtt’s àllerlei ànderi, kleineri Forme vo Despotismus. Rachthàwerischi Mansche, wo de Àndere standig ìhri Meinung wann ufzwìnge un kè Wìdderred dulde, sìn, strang gnomme, kleini Despote. Vo dana gìtt’s gànzi Schàre, wo sich ìn de sognànnte soziàle Media üstowe.
In de USA sìn die „Trumpischte“ kleini Despote, wil se d Komplott-Theorie vo ìhrem Idol schàmlos verbreite un d Wàhlergabnisse (un d Reàlität) nìt ànerkenne.
Bi uns gìtt’s aui gnüe Despote, un dàs ìn de zwei Làger, wo sich ìn der Covidkrise bekampfe. Uf der eint Sitt, dia wo sich ìwerzige, àss dia Pàndemie e Waltkomplott ìsch, àgezettelt von ere kleine Elite, wo d gànz Manschheit ìn d Knie zwìnge un jeder einzelne unter Kontroll hà wìll. Uf der ànder Sitt, dia wo sich ìwerzige, àss nur ìhri Màßnàhme d rìchtigi sìn, egàl wàs es koschte düet. So ware z.T. wìllkürligi un ìwerzogeni Màßnàhme getroffe, wo viel Gschaftslitt un kleini Unternamme ìn der Konkurs stìrzt, un won e große Teil vo der Bevälkerung uf der Streck bliwe wurd.
Der Montesquieu (1689-1755) hät sallamols gsajt, àss es drèi Àrte vo Regierungsforme gìtt: d Repüblik, d Monàrchie un der Despotismus. E Despot kennt kè Grauizone, fer ìhn gìtt’s numme schwàrz oder wiss, ar allein hät racht, àlli àndre han unracht.
Wenn i seh, àss jetz die drìngend EU-Finànzhìlf (75 Milliarde) vo drèi Popülìschte üs Ungàrn, Pole un Slovenia blockiert wurd, wil dàs Trio nìt ànamme wìll, àss d EU dia Hìlf àn e wìchtig Kriterium knìpft, namlig Rachtsstààtligkeit, noh stell si d Froj, äb sich der Despotismus jetz aui mìttle ìn Europà ufgstellt hät.
Wenn wajje der Àngscht vor der Corona-Epidemie ein Grundracht noh nem àndre üsgschàlte, wenn nìt sogàr àbgschàfft wurd, mìt z.T. wìllkürligi Ischrankunge (der Prefakt vom Unterelsàss erlauibt s Autowasche àn Waschstàtione, da vom Owerelsàss verbiet’s!) ìsch d Froj erlauibt, äb ìn dane Stààte der Rachtsstààt noch exischtiert?
Wenn ìn ere Demokràtie nur noch ein Meinung galte derf, un àlli Quardanker àls Komplottischte, Neonàzi, Chaote oder rachtsràdikàli AFD-Wähler àbgekànzelt ware, dernoh ìsch dàs e Form vo Stààtsdespotismus!
Zur Zitte vom Montesquieu ìsch e nèii Form vo Despotismus ufkomme: der ufgeklärt Despotimus, wo sini Rachtfartigung ìn der „Vernunft“ ghà hät.
Ich hà nìt der Idruck, àss mìr, ìm 21. Johrhundert, noch wìsse, wàs Vernunft un Verhaltnismaßigkeit ìsch. Ich seh fàscht ìweràl, ìn Àmerikà un Europà, s Irràtionàle triumphiere, un wie unseri Grundrachte vo Panikmàcher vertràmpt ware. Un dàs màcht mìr Àngscht, obwohl àss i mìt em Naguib Mahfouz iverstànde bìn, wenn er sajt: „D Àngscht hìndert uns nìt ze starwe, sìe hìndert uns ze lawe.“

Glossar

rachthàwerischi Mansche, rechthaberische Menschen
wìllkürligi un ìwerzogeni Màßnàhme, willkürliche und überzogene Maßnahmen
Rachtsstààtligkeit, Rechtsstaatlichkeit
Ischrankunge, Einschränkungen
der ufgeklärt Despotimus, der aufgeklärte Despotismus
àbgekànzelt, abgekanzelt, getadelt
vertràmpt, zertreten

EZ
20/11/2020